Nowe dane spisowe ujawniają zmiany w składzie etnicznym i językowym Polski

Najnowsze dane ze spisu powszechnego przeprowadzonego w Polsce w 2021 r. pokazują, jak zmieniały się liczebnie różne grupy etniczne i narodowe w kraju w ciągu ostatniej dekady. Pokazują też, że angielski stał się obok polskiego językiem najczęściej używanym w domach.

Liczba największych rdzennych mniejszości etnicznych w Polsce — Ślązaków i Kaszubów — znacznie spadła, choć niektórzy aktywiści i eksperci twierdzą, że nowy spis online utrudnił ludziom wybór takiej tożsamości.

Spośród innych tradycyjnych grup etnicznych w Polsce największy wzrost odnotowali Żydzi – ich liczba była dwukrotnie większa, choć mniejsza – oraz Ukraińcy.

Tymczasem nastąpił również duży wzrost liczby osób z drugorzędną tożsamością angielską i irlandzką – ich liczba wzrosła pięciokrotnie – prawdopodobnie w wyniku powrotu polskich imigrantów i ich rodzin.

The Wstępne i częściowe nowe dane Raport na temat tożsamości i używania języka opublikował w tym tygodniu Główny Urząd Statystyczny (GUS). Spośród ponad 38-milionowej populacji Polski większość (97,6%) deklaruje język polski jako swoją tożsamość podstawową (97,4%) lub drugorzędną (0,2%).

Jednak 1,3 miliona osób (3,5% populacji) podało inną narodowość lub pochodzenie etniczne jako swoją główną (1,3%) lub drugorzędną (2,3%) tożsamość.

Wśród nich najliczniejsi są Ślązacy (łącznie 585,7 tys.) i Kaszubi (176,9 tys.), rdzenne grupy zamieszkujące odpowiednio południowo-zachodnią i północną Polskę.

Obie te liczby znacznie spadły Spis ludności z 2011 r — podczas gdy Ślązaków było 846 700, a Kaszubów 232 500 — pomimo wysiłków działaczy, aby członkowie mniejszości etnicznych zadeklarowali swoją tożsamość w spisie powszechnym z 2021 r.

Jedną z możliwych przyczyn tego stanu rzeczy, zdaniem Małgorzaty Myśliwiec, profesor politologii z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, jest to, że system internetowy zastosowany w 2021 r. utrudniał ludziom identyfikowanie się jako członkowie mniejszości etnicznych.

„Fakt, że ponad pół miliona mieszkańców Śląska walczyło z systemem spisowym i walczyło o znalezienie odpowiedniej rubryki i wystartowanie we właściwym wyścigu, jest sukcesem tej grupy, która wyraźnie podkreśla i wyraża jej indywidualność” – powiedział Myśliwiec Polce. Naciskać. Agencja (PAP).

Nicole Getzler, która mieszka we wsi Sisek na Śląsku, powiedziała agencji informacyjnej OKO.press, że pomimo codziennej pracy przy komputerze, miała problem ze znalezieniem opcji „Śląsk” w internetowym formularzu spisu ludności. „Co powinni robić starzy ludzie?” zapytała.

Jedna trzecia tradycyjnych grup etnicznych w Polsce była najstarsza NiemcyW 2021 roku było ich 132 500, podobnie jak w 2011 roku.

Liczba osób identyfikujących się jako Ukraińcy wzrosła z 51 tys. do 79,4 tys. (większość z około miliona ukraińskich imigrantów przebywających w Polsce w czasie spisu była nieobecna, głównie na podstawie czasowych zezwoleń na pracę i pobyt).

Tymczasem liczba osób identyfikujących się jako etniczni Żydzi wzrosła ponad dwukrotnie z 7500 w 2011 roku do 15700 w 2021 roku. W ostatniej dekadzie Polacy na nowo odkrywają swoje dawno ukrywane żydowskie korzenie, ale liczba Żydów napływających do Polski z zagranicy rośnie.

Liczba ta pozostaje jednak niewielka w porównaniu z trzema milionami Żydów, którzy mieszkali w Polsce przed Holokaustem.

Wśród grup narodowych, które tradycyjnie nie pochodzą z Polski, liczba osób identyfikujących się jako Anglicy lub Irlandczycy wzrosła pięciokrotnie w latach 2011-2021.

Jednak w obu przypadkach ponad 90% osób wymieniło angielski lub irlandzki jako swoją drugorzędną tożsamość. Wzrost ten może być związany z byłymi polskimi emigrantami z Wielkiej Brytanii i Irlandii, które od 2004 roku są głównymi krajami docelowymi dla Polski, oraz ich rodzinami powracającymi do Polski.

Nowe dane spisowe zepchnęły śląski z powrotem do języka polskiego jako najczęściej używanego języka w domach (jest to główny język używany w domu przez 98% Polaków).

W 2011 roku angielski był głównym językiem używanym w domu przez 103 500 osób, ale do 2021 roku liczba ta wzrosła do 704 400. Śląsk (który wielu uważa za język, ale niektórzy twierdzą, że to dialekt) spadł w tym okresie z 529 400 do 457 900, a kaszubski ze 108 100 do 87 600.

W rezultacie kaszubski został wyprzedzony jako trzeci najczęściej używany język przez niemiecki, który podwoił się z 96,5 tys. do 199 tys. Chociaż Polska ma od dawna mniejszość niemiecką, ten znaczący wzrost można przypisać migracji z Niemiec.

W międzyczasie podwoiła się również liczba osób mówiących po rosyjsku i ukraińsku (odpowiednio 59 900 i 53 200), prawdopodobnie w wyniku imigracji z Ukrainy, gdzie wielu używa rosyjskiego jako głównego języka.

Nastąpił duży wzrost liczby osób mówiących w domu po francusku, włosku, hiszpańsku, holendersku i norwesku, chociaż ogólna liczba pozostała niska.

Podobnie jak angielski, może odzwierciedlać powrót polskich imigrantów i ich rodzin z tych krajów. Jednak w ostatnich latach wzrasta imigracja do Polski z Europy Zachodniej i Południowej.

Źródło głównego zdjęcia: BARTLOMIEJ BARCZYK / Agencja Wyborcza.pl

Daniel Tilles jest redaktorem naczelnym Notatki z Polski. Pisał o sprawach polskich dla różnych publikacji Polityka zagraniczna, Europa polityczna, Obserwator UE I Dziennik Gazeta Prawna.