Wzorce migracji, zagrożenia bezpieczeństwa i potrzeby uchodźców z Ukrainy – Analiza bezpieczeństwa regionalnego #3 – Polska

Kluczowe wnioski

1 Dostęp do praw w krajach przyjmujących stanowi złożony krajobraz. Z biegiem czasu uchodźcy z Ukrainy stanęli przed kontrastem pomiędzy pozytywnymi tendencjami wpływającymi na dostęp do praw, w tym na skuteczność tymczasowej ochrony i szybki dostęp do rynków pracy, ze znaczącymi barierami w stabilnym zakwaterowaniu i opiece zdrowotnej. Na ogólny obraz wpływa sytuacja w poszczególnych krajach przyjmujących oraz socjologiczna charakterystyka uchodźców.

2 Zwiększone trudności uchodźców powracających z krótkich wyjazdów na Ukrainę. Po wizycie na Ukrainie odsetek osób, które napotkały trudności po powrocie do krajów przyjmujących, wzrósł trzykrotnie, z 6% w IV kwartale 2022 r. do 18% w III kwartale 2023 r. Wyzwania te obejmują takie kwestie, jak unieważnienie statusu prawnego i wygaśnięcie świadczeń z zabezpieczenia społecznego. Ograniczenia w zakresie ponownego wjazdu do krajów przyjmujących po wizycie na Ukrainie. Warto zauważyć, że stosunkowo duża liczba uchodźców w Polsce doświadczyła tych wyzwań.

3 Zmniejszenie odsetka uchodźców nieposiadających dokumentów tożsamości nadal stanowi wyzwanie. Odsetek uchodźców zgłaszających brak dokumentów tożsamości spadł w II kwartale 2023 r. i III kwartale 2023 r. w porównaniu do poprzednich okresów.
Pomimo tego spadku 23% respondentów w dalszym ciągu w III kwartale 2023 r. zgłaszało brak dokumentów, głównie paszportów biometrycznych, oraz trudności z uzyskaniem dokumentów tożsamości w krajach pochodzenia, gdzie rośnie liczba uchodźców. Ponadto potrzeba gromadzenia dokumentów w dalszym ciągu przemieszcza się tam i z powrotem między krajami przyjmującymi a Ukrainą.

4 Ograniczony dostęp do podstawowych praw wśród uchodźców o szczególnych potrzebach. Z biegiem czasu gospodarstwa domowe z osobami o szczególnych potrzebach – osobami starszymi, niepełnosprawnymi i cierpiącymi na poważne schorzenia – uzyskały niższy poziom dostępu do szeregu praw, w tym dokumentów tożsamości, mieszkań długoterminowych, opieki zdrowotnej i zatrudnienia. Tendencja ta uwypukla rosnącą bezbronność tych grup w miarę kontynuowania wysiedleń.