Polska jest o krok bliżej do akceptacji kontrowersyjnego prawa majątkowego

WARSZAWA, Polska (AP) – Senat RP zatwierdził w piątek niektóre z najbardziej kontrowersyjnych zmian w przepisach dotyczących restrukturyzacji własności, przesuwając je o krok dalej w celu ich przyjęcia.

Projekt przepisów spotkał się z ostrą krytyką ze strony Izraela i organizacji żydowskich, które twierdzą, że nowa administracja zablokuje roszczenia Żydów o odszkodowanie lub mienie zajęte w czasie Holokaustu i komunizmu.

Izraelski minister spraw zagranicznych Yair Lapid powiedział, że ustawa „poważnie zaszkodzi naszym stosunkom z Polską”.

W przypadku zatwierdzenia zmiany zapobiegną ogłoszeniu opróżnienia własności nieruchomości i innych decyzji administracyjnych po 30 latach. Wpływa na mienie polskie, żydowskie i inne. Polska twierdzi, że jest to odzwierciedlenie nadużyć i nieprawidłowości, które pojawiły się w procesie restrukturyzacji, prowadzących do eksmisji lub oddania nieruchomości sprzedającym nieruchomości.

Zmiany te orzekł Trybunał Konstytucyjny w 2015 r., który orzekł, że obecny stan przepisów administracyjnych jest sprzeczny z polskim prawem naczelnym.

Polskie władze upierają się, że roszczenia reprywatyzacyjne są nadal możliwe na drodze sądowej, niezależnie od narodowości lub miejsca zamieszkania wnioskodawcy.

Zmieniony projekt trafia teraz do niższej izby parlamentu do zatwierdzenia, co będzie wymagało podpisu wypowiadającego się za nim prezydenta Andrzeja Dudy.

Gideon Taylor, prezes wykonawczy Światowej Organizacji Odbudowy Żydów, wezwał do „odrzucenia” ustawy.

Dodał, że organizacja zachęca Polskę do „raz na zawsze rozwiązania kwestii własności prywatnej poprzez uchwalenie kompleksowego prawa restrukturyzacyjnego”.

„Jako ocaleni z pozostałej epoki Holokaustu zasługują na pewną miarę sprawiedliwości w swoim życiu” – powiedział Taylor.

Przed II wojną światową Polska była największą społecznością żydowską w Europie z populacją 3,5 miliona. Większość Holokaustu została zabita, a ich majątek skonfiskowany podczas okupacji nazistowskich Niemiec. Powojenne władze komunistyczne w Polsce przejęły te mienie oraz majątek nieżydowskich właścicieli w Warszawie i innych miastach. Koniec komunizmu w 1989 roku otworzył drzwi do roszczeń rekonstytucyjnych, z których większość pochodziła od Polaków.

Historia toczy się dalej

Nierozwiązana do tej pory sprawa jest stałym źródłem goryczy i napięć politycznych między Polską a Izraelem.

Projekt ustawy przewidujący rekompensatę za skonfiskowaną własność prywatną został zatwierdzony przez parlament w 2001 r., ale zawetował go prezydent Aleksander Kwaśniewski. Powiedział, że narusza to zasady równości społecznej i wpłynie na rozwój gospodarczy Polski, wskazując, że roszczenia odszkodowawcze zaowocują dużymi sumami. Powiedział, że indywidualne roszczenia powinny być składane przez sądy.

Polska jest jedynym krajem europejskim w swojej najnowszej historii, który nie oferuje żadnych rekompensat za własność prywatną należącą do państwa. Jedynie pozostałe komunalne mienie żydowskie, takie jak niektóre synagogi, kaplice i cmentarze, uległy znacznemu zniszczeniu i zostały w miarę możliwości zwrócone lub zastąpione.

————

Historia została poprawiona, aby pokazać, że izraelski minister nie miał na imię Yair, ale Yari.